Napisali o egzekucji | Marzec 2025

Automatyzacja w ZUS – szansa na obniżenie kosztów egzekucji?

Każdego roku komornicy sądowi kierują do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych około 5 mln zapytań dotyczących dłużników. Za każde takie zapytanie pobierana jest opłata, która obecnie wynosi 50,62 zł, a od kwietnia 2025 r. wzrośnie o kolejne 5%, osiągając około 55 zł. W skali roku generuje to łączny koszt przekraczający 200 mln zł, obciążający strony postępowania egzekucyjnego.

Wysokie opłaty za uzyskanie informacji z ZUS wpływają na opłacalność egzekwowania mniejszych długów. Wierzyciele, zwłaszcza w przypadku niewielkich kwot, często rezygnują z występowania o takie informacje, co negatywnie wpływa na skuteczność egzekucji. Dodatkowo, koszt uzyskania informacji z ZUS stanowi istotną część wydatków związanych z poszukiwaniem adresu pozwanego, co dodatkowo obciąża strony postępowania.

Krajowa Rada Komornicza postuluje wprowadzenie systemu automatycznego dostępu do danych ZUS, co pozwoliłoby znacząco obniżyć koszty egzekucji i przyspieszyć postępowania. Współpraca KRK z ZUS nad cyfryzacją procesu już się rozpoczęła, a wzorem mogą być rozwiązania przyjęte w relacjach ZUS z organami skarbowymi.

Ponadto, ZUS współpracuje z Ministerstwem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz KRK nad projektem zmian legislacyjnych, które umożliwią automatyzację procesu egzekucji należności prywatnoprawnych ze świadczeń emerytalno-rentowych. Projekt ów oczekuje na skierowanie do rządowego procesu legislacyjnego i ma na celu uproszczenie oraz przyspieszenie procedur egzekucyjnych, co w konsekwencji ma prowadzić do obniżenia kosztów ponoszonych przez dłużników.

Źródło: P. Szymaniak, Zapytania o dłużników do ZUS kosztują krocie, „Rzeczpospolita” 24 lutego 2025 r., nr 45, s. 12.

Pomysł na rewolucję w egzekucji faktur

Rafał Brzoska, prezes InPost, którego premier Donald Tusk zaprosił do przygotowania propozycji deregulacji dla biznesu, zaproponował uproszczenie procesu egzekucji należności poprzez umożliwienie komornikom sądowym prowadzenia egzekucji na podstawie faktur zarejestrowanych w Krajowym Systemie e-Faktur (KSeF) i zaksięgowanych w Jednolitym Pliku Kontrolnym (JPK) przez dłużnika. Takie rozwiązanie mogłoby znacząco przyspieszyć odzyskiwanie należności oraz odciążyć sądy.

Brzoska zwraca uwagę na problem małych firm, które tracą płynność finansową po wystawieniu faktury dużemu kontrahentowi, który następnie zwleka z zapłatą. Według niego, większe przedsiębiorstwa stosują niewłaściwe praktyki finansowania się kosztem mniejszych partnerów biznesowych. Proponowane rozwiązanie ma skrócić czas egzekucji i usprawnić płynność finansową mikrofirm.

Zgodnie z propozycją niezapłacona faktura zaksięgowana w systemie KSeF trafiałaby bezpośrednio do komornika, który ściągałby należność. Brzoska zatytułował swój pomysł „absolutną rewolucją” dla małych firm.

Wprowadzenie Krajowego Systemu e-Faktur planowane jest na 1 lutego 2026 r. dla przedsiębiorców o rocznych obrotach powyżej 200 mln zł, a od 1 kwietnia 2026 r. – dla pozostałych. Niektóre obowiązki związane z e-fakturowaniem zostaną jednak odroczone do 31 lipca 2026 r.

Źródło: Nowy pomysł zespołu Rafała Brzoski dla małych firm. „Absolutna rewolucja”, Pro.rp.pl, 26 lutego 2025 r., dostęp online: https://pro.rp.pl/abc-firmy/art41851971-nowy-pomysl-zespolu-rafala-brzoski-dla-malych-firm-absolutna-rewolucja [dostęp: 18.03.2025 r.].

Pięć lat e-licytacji komorniczych – ponad 900 mln zł ze sprzedaży nieruchomości

Od momentu uruchomienia portalu e-licytacje.komornik.pl w 2020 r. elektroniczne licytacje komornicze stały się istotnym elementem systemu egzekucji w Polsce. W ciągu pięciu lat funkcjonowania platforma zgromadziła blisko 45 tys. użytkowników, umożliwiając sprzedaż 14 123 ruchomości o łącznej wartości ponad 28 mln zł oraz 12 413 nieruchomości w trybie zwykłym za sumę 907 mln zł.

Wprowadzenie e-licytacji przyniosło liczne korzyści. Przede wszystkim zwiększyło dostępność aukcji dla szerszego grona uczestników, eliminując bariery związane z tradycyjnymi licytacjami stacjonarnymi. Przykładem może być postępowanie, w którym udział wzięło aż 419 użytkowników – liczba nieosiągalna w tradycyjnej formie.

Komornicy sądowi pozytywnie oceniają funkcjonowanie systemu. Adam Derda, przewodniczący Rady Izby Komorniczej w Łodzi, podkreśla, że e-licytacje ułatwiły proces sprzedaży oraz skróciły czas trwania postępowań egzekucyjnych. Zauważa również, że choć początkowo występowały drobne problemy techniczne, obecnie system działa sprawnie, stanowiąc wsparcie zarówno dla komorników, jak i uczestników licytacji.

Obecnie e-licytacje są przeprowadzane na wniosek wierzyciela. Jednak środowisko komornicze postuluje wprowadzenie regulacji, które umożliwiłyby ich przeprowadzanie także z urzędu, co mogłoby dodatkowo zwiększyć efektywność egzekucji. Istotnym wyzwaniem pozostaje również potrzeba dalszej edukacji uczestników rynku oraz promocja elektronicznych licytacji, aby zwiększyć ich popularność i skuteczność.

Źródło: P. Szymaniak, Czy elektroniczna licytacja komornicza się sprawdza?, „Rzeczpospolita” 11 marca 2025 r., dostęp online: www.rp.pl/w-sadzie-i-w-urzedzie/art41902671-czy-elektroniczna-licytacja-komornicza-sie-sprawdza [dostęp: 18.03.2025 r.].

Rosnący problem niealimentacji

Według najnowszych danych w Polsce 357 tys. rodziców nie płaci alimentów na własne dzieci, co przekłada się na milion dzieci pozbawionych należnego wsparcia finansowego. Łączne zadłużenie alimentacyjne osiągnęło rekordowy poziom 16 mld zł, a średni dług przekracza 55 tys. zł. Styczeń 2025 r. przyniósł kolejny historyczny wzrost zadłużenia.

Aż 94% dłużników alimentacyjnych to mężczyźni, a statystyczny dłużnik zalega z płaceniem przez około 10 lat. Eksperci wskazują, że 30% rodziców od początku nie zamierza płacić alimentów, a 25% przestaje płacić po kilku miesiącach. Często niepłacenie jest formą złośliwości wobec byłego partnera.

Komornicy sądowi dysponują szerszymi uprawnieniami przy egzekucji alimentów niż przy innych należnościach, jednak system pozostaje nieskuteczny. Wśród przyczyn wymienia się pracę na czarno, zatajanie dochodów przez pracodawców oraz wsparcie rodziny w ukrywaniu dochodów dłużnika.

Fundusz alimentacyjny, mający wspierać dzieci, oferuje maksymalnie 1000 zł miesięcznie, ale próg dochodowy (1209 zł na osobę) jest zbyt niski. Ministerstwo Rodziny zapowiada prace nad jego podniesieniem.

Niepłacenie alimentów jest jednym z czterech najczęściej popełnianych przestępstw w Polsce. Eksperci podkreślają, że państwo musi wypracować skuteczniejsze narzędzia egzekucji orzeczeń sądowych w sprawach alimentacyjnych, aby chronić dobro dzieci.

Źródło: S. Kulig, Ponad 350 tysięcy rodziców nie płaci alimentów na własne dzieci. Wielu nie robi tego złośliwie, chociaż ich stać, „Fakty po Południu”, 13 marca 2025 r.

Opracowała: Anna Młynarczyk